VORIGE OLYMPIADES
Tot en met 2020 gingen de Europese wetenschapsolympiades door onder de naam 'EUSO' (European Union Science Olympiad).
In 2021 werd overgeschakeld op een nieuwe structuur, waarbij de organisatie van de olympiade berust bij een vzw met als leden de deelnemende landen, telkens vertegenwoordig door een nationale coördinator. De reorganisatie ging ook gepaard met een naamswijziging van de olympiade, waarbij in de nieuwe naam benadrukt wordt dat het gaat om een wedstrijd waarbij wetenschappelijke problemen experimenteel worden opgelost.
Ga met je cursor over een pulserend bolletje of klik erop en je krijgt het jaar en de locatie van de toenmalige olympiade te zien.
Op deze pagina krijg je voor iedere editie van de olympiade een beknopt verslag + de mogelijkheid om vanaf 2006 telkens de opdrachten te downloaden. Bovendien vind je er ook links naar beeldmateriaal van elke olympiade.
Ben je enkel geïnteresseerd in de opdrachten, dan kan je deze direct HIER downloaden. Voor een bundeling van het beeldmateriaal verwijzen we naar onze ALBUM-pagina.
2003 / Dublin - Ierland
EUSO 2003 (Directeur Michael Cotter)
De eerste Europese wetenschapsolympiade ging door in Dublin van 6 - 13 april 2003. Er namen zeven landen aan deel: België, Duitsland, Ierland, Nederland, het Verenigd Koninkrijk, Spanje en Zweden. Zwitserland zond een observator. De openings- en slotceremonie vonden plaats in het Mansion House.
Aan deze eerste editie nam enkel een Franstalig team deel, dat bestond uit David Eskenazi, Eric De Bast en Lise Ponselet
Mansion House
De twee praktische proeven gingen door aan de Universiteit van Dublin onder leiding van dhr. Maurice Burke.
De volgende teams wonnen een medaille:
• Gouden medailles: het Verenigd Koninkrijk T3 & Nederland T2.
• Zilveren medailles: Ierland T3, Duitsland T3, Ierland T2, Nederland T1 en het Verenigd Koninkrijk T1.
• Bronzen medailles: (in afabetische orde) België T1, Duitsland T1, Duitsland T2, Ierland T1, Spanje T1, Zweden T1 en het Verenigd Koninkrijk T2.
De vergadering van de raad van Bestuur werd bijgewoond door alle landen en de 2003 Editie van de Constitutie werd aanvaard. De belangrijkste wijzigingen hadden betrekking op de leeftijd van de deelnemers (16 jaar op 31 december van het jaar voorafgaand aan de olympiade) en het versmelten van de job van coördinator met die van één van de mentoren.
2004 / Groningen - Nederland
EUSO 2004 (Directeur Hans Jordens)
Het bindend thema te Groningen was licht: chemoluminescentie en zijn toepassing in de biologie, licht van LED's en fotodiodes. Het eerste experiment (totaal 4 uur) was "Het hexokinase experiment".
Een stuk uit de theoretische tekst voor de leerlingen:
Enzymen zijn eiwitten: het zijn grote moleculen die duizenden verschillende reacties en processen die in ons lichaam plaatsvinden katalyseren. We noemen deze enzymen dan ook wel biokatalysatoren. Deze biokatalysatoren maken chemische reacties mogelijk die op deze manier heel precies kunnen worden gestuurd bij lichaamstemperatuur. Lichaamstemperatuur is een relatief lage temperatuur voor chemische reacties. Het enzym dat we gebruiken in dit experiment, hexokinase, is een voorbeeld van dergelijke biokatalysator.
Hexokinase is het enzym dat glucose fosforyleert in glucose-6-fosfaat:
Deze reactie is de eerste stap in de glycolyse. De glycolyse is een onderdeel van de celademhaling, een proces waarbij glucose wordt afgebroken om energie vrij te maken. Hexokinase is onder andere werkzaam in de pancreas waar het functioneert als een receptor om de glucosespiegel in het bloed te bepalen. Na een maaltijd stijgt de bloedglucosespiegel en wordt glucokinase geactiveerd. Dit is tevens het signaal voor de eilandjes van Langerhals om insuline af te scheiden. De insuline reguleert de opname van glucose in spierweefsel en de omzetting van glucose in onderhuids vetweefsel.
De activiteit van hexokinase kunnen we alleen indirect meten door de concentratieafname van ATP te meten via een chemoluminescentiereactie. De chemoluminescentiereactie van het enzym luciferase produceert licht volgens onderstaande reactie:
Het chemoluminescentie-experiment voeren we eerst uit met vloeistoffen met bekende hoeveelheden ATP. Op deze manier maken we een ijkcurve. Deze ijkcurve gebruiken we verderop in het experiment om vast te kunnen stellen hoeveel ATP verbruikt is in de hexokinase reactie.
Ieder team gaat de activiteit van hexokinase onder verschillende omstandigheden meten: dat wil zeggen dat er verschillende substraatconcentraties en verschillende hexokinaseconcentraties worden gebruikt; ook zijn er experimenten mét en zonder een hexokinaseremmer.
Dan volgt een lijst van het materiaal dat ter beschikking is alsook de methode om het experiment uit te voeren.Tenslotte volgen nog een aantal taken en vragen om na te gaan of het experiment werd begrepen.Tot daar een eerste experiment met redelijk hoge moeilijkheidsgraad, zowel op theoretisch als op experimenteel vlak.
Klik HIER wanneer je de volledige (originele) Engelse versie van de eerste opdracht wil downloaden.
De leerlingen aan het werk:
De volgende dag werd een tweede reeks experimenten uitgevoerd rond chemoluminescentie en LED's op basis van vloeibare halfgeleiders.
Een stuk uit de theoretische tekst voor de leerlingen:
De productie van licht bij een chemische reactie wordt chemoluminescentie genoemd. Bij dergelijke reactie is een van de reactieproducten ontstaan in aangeslagen toestand. De elektronen van de molecule bevinden zich in een "geëxciteerde" of aangeslagen toestand waarbij ze over een hogere energie beschikken dan in de normale- of grondtoestand. Bij overgang naar de normale toestand vallen de elektronen terug naar hun lagere energietoestand en wordt er energie uitgestuurd onder de vorm van fotonen. De kleur van het uitgestuurde licht is afhankelijk van het energieverschil tussen grondtoestand en aangeslagen toestand.Elk soort molecule heeft voor zijn elektronen specifieke en voor die molecule kenmerkende energietoestanden en energieverschillen.Vele levende wezens produceren licht door middel van chemoluminescente reacties. Dit heet"bioluminescentie".Micro-organismen in het zeewater, maar ook vuurvliegjes en talrijke luminescente vissen in de oceanen zijn daar een voorbeeld van.In het glucose-experiment werd een bioluminescente reactie gebruikt om de activiteit van het enzym hexokinase te meten.
In het hierna volgend experiment ga je via chemoluminescentie licht maken!
Eerst maak je de chemoluminescente stof adamantylideenadamantaan-1,2-dioxetaan uit adamantylideenadamantaan door een reactie met een reactieve zuurstofvorm. Deze stof werd voor het eerst vervaardigd te Groningen in 1973. Het is een van de weinige gekende 1,2-dioxetanen die stabiel zijn. Daarna ga je de stof verwarmen tot 200 °C. Bij deze temperatuur zal de stof snel uiteenvallen in twee stukken waarvan één licht uitstuurt.
Na bereiding van dioxetaan worden 3 plaatjes geïmpregneerd met de stof. Bij twee ervan wordt een kleurstof toegevoegd.
Daarna worden de plaatjes verwarmd tot 200 °C en wordt de luminescentie in het donker bekeken. De kleur van het uitgestuurde licht wordt genoteerd.
In het verslag moet eveneens een verklaring gegeven worden voor de ontstane kleurverschillen.
Een tweede opdracht bestaat erin een plastic licht uitzendende diode te maken en voor deze zelfgemaakte LED experimenteel het verband te onderzoeken tussen het opgeslorpt elektrisch vermogen en de intensiteit van het uitgestuurde licht.
Uit de theoretische tekst voor de leerlingen:
Tegenwoordig worden klassieke materialen zoals hout en metaal vaak vervangen door conventionele isolerende polymeren (of plastics) omdat deze laatste lichter en sterker zijn. Bovendien zijn ze gemakkelijk chemisch te wijzigen en kunnen ze bij lage temperaturen bewerkt worden. Sinds de jaren vijftig van vorige eeuw spitste de studie van organische halfgeleiders zich toe op kleine organische moleculen in kristallijne toestand. Deze zijn echter slechts matige halfgeleiders, waardoor ze eerder als exotische verbindingen met geringe toepassingsmogelijkheden beschouwd werden.
Men moest wachten tot 1977 vooraleer men de geleidende eigenschappen van polyacetyleen ontdekte. Deze verbinding is een zogenaamd geconjugeerd polymeer, gekenmerkt door de afwisselende enkele en dubbele bindingen tussen de koolstofatomen (figuur 1). In 2000 werd voor deze ontdekking de Nobelprijs voor scheikunde toegekend.
De ontdekking aan de universiteit van Cambridge van
a) veld-effect transistoren en van
b) elektroluminescentie van polyfenyleen-vinyleen dioden op basis van geconjugeerde polymeren gaf op het einde van de jaren 80 de belangstelling voor polymere halfgeleiders een nieuw elan.
De figuur geeft je de schematische structuur van dergelijke polymere, licht uitzendende diode (PLED):
Een typische PLED bestaat uit een dunne laag van een geconjugeerd polymeer, gesandwiched tussen twee elektroden, waarbij het geheel gemonteerd is op een glazen plaatje
Experimenteel ging vooral de aandacht naar PLED's die het geconjugeerde polymeer polyfenyleen-vinyleen (PPV), of een derivaat ervan, bevatten.
Men brengt een laagje PPV aan op een indium-tinoxide elektrode, die tevens de anode vormt. Bovenop het polymeer komt een kathode, die bestaat uit een (verdampt) metaallaagje, waarvoor men vaak calcium gebruikt.
Wat maakt dergelijke polymeren nu zo aantrekkelijk? Door het toevoegen van bepaalde zijketens aan de hoofdketen van het polymeer, kan men het oplosbaar maken in gewone organische oplosmiddelen. Zodoende beschikt men over het materiaal in vloeibare vorm, waardoor elektronische componenten beschikbaar worden vanuit de fles!
Volgens de doorlaatrichting worden elektronen vanuit de kathode en positieve gaten vanuit de anode in het polymeer gestuurd).
Onder invloed van het elektrisch veld bewegen de positieve en de negatieve ladingsdragers zich doorheen het polymeer, totdat ze elkaar ontmoeten. Op dat ogenblik verdwijnen ze en wordt er licht uitgezonden.
De werking van een PLED wordt dus bepaald door 3 processen: injectie van de ladingen, transport van de ladingen en recombinatie.
Daarna volgt de werkwijze om de PLED te maken en volgt het tweede experiment, nl. het meten van het uitgestuurde licht in functie van het vermogen.
Verbind de positieve pool van een spanningsbron met de indium-tinoxidelaag (niet met de PVV laag!). De negatieve pool van de spanningsbron wordt ZACHTJES verbonden met de indium-tinlegering. Drijf nu ZEER LANGZAAM de spanning op totdat de PLED oplicht. Indien jullie te snel de spanning opvoeren kan je PLED onherroepelijk beschadigd worden! Je mag zekerde 20 volt niet overschrijden.
Registreer de spanning en de stroomsterkte en bereken het geabsorbeerde elektrische vermogen. Indien je PLED niet werkt de bovenstaande werkwijze herhalen, maar maak contact op andere plaatsen. Indien het dan nog niet lukt vraag je hulp aan een assistent.
Men gebruikt een fotodiode om de hoeveelheid licht te bepalen, die wordt uitgezonden door de PLED. De spanning over de diode is een maat voor de lichtintensiteit.
Voer een reeks metingen uit om het verband te leggen tussen de intensiteit van het door de PLED geproduceerde licht en de het geabsorbeerde elektrische vermogen. Geef jullie metingen in tabelvorm en teken een grafiek.
Klik HIER wanneer je de volledige (originele) Engelse versie van de tweede opdracht wil downloaden.
Bij het evalueren wordt veel belang gehecht aan grafische vaardigheden: het maken en interpreteren van grafieken bij het eerste experiment kostte onze Vlaamse ploeg heel wat punten. Ook het uitvoeren van het experiment - het minutieus pipetteren van kleine hoeveelheden - viel wat tegen.
Het tweede experiment over chemoluminescentie en de PLED daarentegen was een voltreffer. Niet alleen hebben onze leerlingen nauwgezet gewerkt, ook het verslag en de grafische verwerking was deze maal puik werk. Bovendien werden de experimenten als heel boeiend en plezant ervaren.
Wetenschappen is cool!
In het totaal namen 19 teams uit 7 landen deel aan de olympiade, nl. Duitsland (de winnende teams), Nederland, UK, Ierland, Spanje, Zweden en België. Er waren waarnemers uit diverse andere landen waaronder Tsjechië, Malta en Griekenland.
Twee Duitse teams behaalden een schitterende score van meer dan 90% en gingen terecht met goud naar huis. Een tweede groep behaalde scores tussen 60 en 80% en kreeg zilver.
Het resultaat voor onze Vlaamse ploeg die 66,25% wist te behalen was een verdiende 7de plaats. Een derde groep kreeg brons.
Het Belgische team
Los van het feit dat onze leerlingen voor een weekje wetenschapper waren, was er uiteraard de fantastische ervaring om met jongeren van andere Europese landen samen te zijn. Tussen de labo's in was er tijd voor sport, ontspanning en stadsverkenning.
Terwijl de begeleiders evalueerden en delibereerden over de uitslag en de rangschikking trok de gehele troep leerlingen naar Schiermonnikoog.
Maar een conclusie laat ik graag aan de leerlingen zelf over:
"En zo ging het ook, de tweede proef liep als van een leien dakje al moesten we op het einde weer doorwerken om het af te krijgen. Die avond werd in de bar van het hotel nagepraat, gekaart, geschaakt,…Het contact met de studenten uit andere landen is echt wel een leuke ervaring.
Donderdag maakten we een daguitstap naar Schiermonnikoog, één der Waddeneilanden, de moeite waard! Een fietstochtje door de duinen, een tijdje vertoeven op het strand, van een ijsje smullen in het dorp en een boottocht terug naar Lauwersoog. Na het eten opnieuw een multiculturele avond en de meeste zagen hun bed een beetje later dan op de andere avonden...
We kunnen besluiten dat we een zeer toffe, boeiende en erg belangrijke ervaring beleefd hebben."
FOTO's
2005 / Galway - Ierland
EUSO 2005 (Directeurs Michael Cotter en Bernard Kirk)
België behaalt zilver en brons in Ierland!
De Belgische delegatie
V.l.n.r. Thibaut Duchêne (Fr.), Guolong Li (Vl.), Roosje Van den Driessche (mentor), Thomas Scaffidi (Vl.),
Daan Glas (Vl.), Rémy Pierard (Fr.), Irène Popoff (mentor), Kobus Langedock (Vl.), Victor Rasquin (coördinator)
De Europese wetenschapsolympiade 2005 ging door in Galway (Ierland) van 14 t.e.m. 21 mei. Er namen 10 landen aan deel: België, Cyprus, Duitsland, Estland, Ierland, Nederland, Letland, Slowakije, Spanje, Zweden. Elk van deze landen vaardigde één of twee ploegen af. Zo namen er in het totaal 18 ploegen deel aan de olympiade. Hiervan behaalden twee ploegen goud (Slowakije en Duitsland), en zeven zilver.
Bij de zilveren medailles behaalde het Vlaamse team met 82 punten de derde plaats (op slechts drie punten van de eerst geplaatste ploeg!). De Franstalige ploeg behaalde eervol brons.
Het Vlaamse team (zilver)
Van l.n.r. Daan Glas, Guolong Li en Kobus Langedock
Het Franstalige team (brons)
Van l.n.r. Rémy Pierard, Thibaut Duchêne en Thomas Scaffidi
De wedstrijd bestond uit twee practica, van telkens 4 uur. Het was vooral de manier waarop de deelnemers deze practica uitvoerden en interpreteerden, die een maat was voor het aantal toegekende punten. Het eerste practicum ging over diverse factoren die een invloed hebben op de waterkwaliteit, terwijl het tweede practicum te maken had met de relatie tussen het openen van mosselen en het zoutgehalte van het water.
Net zoals de vorige edities, groeide ook dit initiatief uit tot een waar succes. Het was niet alleen een stimulans voor de wetenschappelijke denkwijze, maar ook een belichaming van de Europese gedachte.
FOTO's
FILM
2006 / Brussel - België
EUSO 2006 (Directeur Victor Rasquin)
In 2006 was België het gastland voor de EUSO. Een uitgebreid overzicht vind je op de speciale website.
Er namen twaalf landen deel aan de competitie. Een Duits team behaalde de gouden medaille en de EUSO-trofee. Bij de Belgen behaalde het Waalse team zilver en het Vlaamse brons.
De Vlaamse ploeg bestond uit Coussement Jeroen KA Oudenaarde), Theybers Martijn (Instituut heilig Graf Kinrooi) en Rottiers Thomas (Sint-Aloysius College - Ninove)
De Vlaamse ploeg
Van l.n.r. Jeroen Coussement, Thomas Rottiers en Martijn Theybers
Test 1 ging door aan de VUB. Prof. dr. Luc Leyns, Prof. dr. Robert Finsy en Drs. Marijke Hendrickx hadden rondom het experiment een prachtig verhaal geweven, gebaseerd op de gekende TV-reeks CSI Miami. Hier werd het toepasselijk CSI Brussels.
Het is een door de deelnemers zeer gesmaakte Whodunnit geworden, waarbij o.a. de technieken van DNA-fingerprinting gebruikt werden.
Het selectiecomité is de VUB-ploeg zeer erkentelijk voor de energie en de tijd die zij in deze opdracht hebben gestoken.
Download hier de volledige Test 1 (pdf)
Test 2 bestond uit twee delen en ging door aan de ULB. Het eerste deel had betrekking op een experiment, waarbij de hoeveelheid koolstofdioxide geproduceerd door een gekende hoeveelheid sojascheuten diende bepaald te worden. De test werd op punt gesteld door de dames Irène Popoff en Myriam Vogels-Limbourg.
Het tweede deel was een experiment dat bedacht werd door Mevr. Sonja De Craemer en dat werd uitgewerkt en gerealiseerd door Mevr. Roosje Van den Driessche. Het idee steunde op de manier waarop in de industrie het volume van levende kippen bepaald wordt. Dit resulteerde in een experiment, waarbij gebruik gemaakt werd van druksensoren die aangesloten waren op calculators van Texas Instruments.
Hier is het EUSO comité vooral dank verschuldigd aan Prof. dr. Louis De Vos en zijn preparator voor hun daadwerkelijke hulp en voor het gebruik van de labo's.
Download hier Test 2 (pdf)
Appendix bij Test 2 (jpg)
BEELDMATERIAAL
Foto's
Film
2007 / Potsdam - Duitsland
EUSO 2007 (Directeur Eckhard Lucius)
Dat jaar ging de Europese wetenschapsolympiade door in Potsdam (Duitsland) van 25 maart t.e.m. 1 april. Er namen 16 landen aan deel en twee landen zonden één of meerdere observatoren.
De deelnemende landen waren België, Duitsland, Cyprus, Estland, Griekenland, Ierland, Letland, Litouwen, Luxemburg, Nederland, Slowakije, Slovenië, Spanje, Tsjechië, Verenigd Koninkrijk en Zweden. Van deze landen waren Luxemburg, Tsjechië en Slovenië nieuwkomers.
Bulgarije en Oostenrijk zonden observatoren .
De Belgische ploeg bestond uit een Vlaams en een Franstalig team + begeleiders uit beide landsdelen. Het Vlaamse team werd geselecteerd via een proef, bestaande uit 30 meerkeuzevragen (over biologie, chemie en fysica). De laureaten waren Pieter Reuse (O.L.V. van Vreugde - Roeselare), Pieter Vidts en Thomas Rottiers (beiden van het St.-Aloysiuscollege in Ninove)
De Belgische delegatie.
De leden van Team A zijn Vlamingen en die van Team B Franstaligen.
DE TESTEN
Beide testen stonden in het teken van de aardappel.
In Test 1 werden de groeivoorwaarden bestudeerd en deed men een fotometrisch onderzoek van bladgroenpigmenten (biologie). Verder werd een analyse uitgevoerd op bodemstalen (chemie) en werd het luchtvolume in de bodem alsook de dichtheid van de aardappelen bepaald (fysica)
Test 1 (pdf)
Test 1 - antwoordbladen (pdf)
Test 2 had als titel "Alles over zetmeel". Voor biologie werden zetmeelkorrels bestudeerd en diende men een experiment te bedenken om de productie van zetmeel in de aardappelknol aan te tonen. In het onderdeel chemie werd m.b.v. colorimetrie de stabiliteit van zetmeel onderzocht en voor fysica werd de sterkte van een zetmeelfilm bepaald.
Test 2 (pdf)
Test 2 - antwoordbladen (pdf)
DE RESULTATEN
Zowel de Vlaamse als de Franstalige ploeg behaalden brons (toegekend aan alle ploegen die in de tweede helft van het klassement eindigden). Zij eindigden echter op een zucht van het laatste team dat zilver behaalde, zodat hun resultaat toch zeer verdienstelijk is. Een slechte timing en een paar grove inschattingsfouten deden het Vlaamse team tijdens Test 1 de das om. In Test 2 werden deze fouten niet meer gemaakt en behaalde de Vlaamse ploeg een score die tot de beste van de reeks behoorde.
Hieruit kunnen we afleiden dat onze jongeren, mits nog wat extra praktijkervaring, zeer goede resultaten kunnen neerzetten.
BEELDMATERIAAL
Wanneer je HIER klikt, krijg je een boel leuke foto's van de olympiadeweek te zien
Voor nog meer foto's kan je ook HIER terecht. Het zijn de foto's die op het internet werden geplaatst door de Duitse organisatoren.
Tenslotte hebben de Duitsers ook gezorgd voor een prachtige film en die vind je HIER.
2008 / Nicosia - Cyprus
EUSO 2008 (Directeur Mikis Hadjineophytou)
De Europese wetenschapsolympiade 2008 ging door in Nicosia (Cyprus) van 10 t.e.m. 18 mei. Niet alleen de locatie was prachtig (Universitaire campus), maar ook het weer (zonnig en gemiddeld 26° C!).
Universitaire campus - Nicosia
18 landen van de E.U. zonden samen 33 ploegen van 3 leerlingen. De deelnemende landen waren België, Bulgarije, Cyprus, Denemarken, Duitsland, Estland, Griekenland, Ierland, Letland, Litouwen, Luxemburg, Nederland, Oostenrijk, Slowakije, Slovenië, Spanje, Tsjechië, en Zweden. Het Verenigd Koninkrijk, dat anders wel altijd deelneemt, diende nu verstek te laten gaan, wegens examens in Engeland.
Hongarije, Roemenië en Portugal zonden observers, waardoor ze volgend jaar kunnen deelnemen aan de olympiade in Murcia.
Net als vorige jaren bestond de Belgische ploeg uit een Vlaams en een Franstalig team + begeleiders uit beide landsdelen.
Het Vlaamse team werd geselecteerd via twee proeven:
1. een theoretische proef, die bestond uit 30 meerkeuzevragen over biologie, chemie en fysica, en via de Vlaamse wetenschapsolympiades.
2. een praktische proef.
Tot de praktische proef werden slechts 12 deelnemers toegelaten, nl. 6 van degene die zich het beste plaatsten voor de theoretische proef en telkens de twee besten binnen hun leeftijdscategorie (nog geen 17 jaar) voor elk van de drie Vlaamse wetenschapsolympiades. Uit deze groep van 12 selecteerde de jury dan 3 laureaten, die samen de Vlaamse ploeg vormden.
De laureaten waren Joachim Ciers (Sint-Jozefscollege / Izegem), Johannes Geurs (St.-Aloysiuscollege in Ninove) en Wouter Schaepdryver (EDUGO / Oostakker)
De twee Belgische teams
V.l.n.r. Nicolas Radu (Fr.), Patrick Herbeuval (Fr.), Wouter Schaepdryver (Vl.),
Joachim Ciers (Vl.), Robin De Gernier (Fr.) en Johannes Geurs (Vl.)
DE TESTEN
Test 1 bestond uit twee onderdelen. Het eerste omvatte een ecologisch practicum, terwijl in het tweede practicum de biochemie van een extract van rode sla aan bod kwam.
Test 1A (pdf)
Test 1B (pdf)
Test 2 had als titel "Zonnecel gebaseerd op kunstmatige fotosynthese". In dit onderdeel dienden de deelnemers een zonnecel te bouwen en verbanden te zoeken tussen de processen in deze zonnecel en de fotosynthese. Het accent kwam hier voornamelijk te liggen op chemie en fysica, daar waar in test 1 vooral de biologie en de chemie aan bod kwamen.
Test 2 (pdf)
DE RESULTATEN
Daar waar de Franstalige ploeg brons behaalde (toegekend aan alle ploegen die in de tweede helft van het klassement eindigden), was de dertiende plaats (op 33) voor de Vlamingen ruimschoots voldoende om zilver te behalen.
FOTO's
HIER krijg je aan de hand van een fotomontage een indruk van de olympiadeweek
2009 / Murcia - Spanje
EUSO 2009 (Directeur Juan Antonio Rodríguez Renuncio)
Dit jaar was Murcia (Spanje) van 28 maart t.e.m. 5 april de locatie voor de olympiade . Net zoals de vorige edities was ook deze olympiade een succes over gans de lijn. De Spanjaarden hadden duidelijk hun beste beentje voorgezet: zij zorgden niet alleen voor een prachtig hotel aan zee, maar ook voor een boeiende olympiade, waarbij de practica draaiden rond de thema's "Zijde" en "Fruitsap".
Universiteit van Murcia
21 landen van de E.U. zonden samen 40 ploegen van 3 leerlingen. De deelnemende landen waren België, Bulgarije, Cyprus, Denemarken, Duitsland, Estland, Griekenland, Hongarije, Ierland, Letland, Litouwen, Luxemburg, Nederland, Oostenrijk, Portugal, Slowakije, Slovenië, Spanje, Tsjechië, het Verenigd Koninkrijk en Zweden. Frankrijk en Roemenië zonden een observer en kunnen hierdoor deelnemen aan de Europese wetenschapsolympiade 2010 in Zweden.
Net als vorige jaren bestond de Belgische ploeg uit een Vlaams en een Franstalig team + begeleiders uit beide landsdelen. Het Vlaamse team werd geselecteerd via twee proeven:
1. een theoretische proef, die bestond uit 30 meerkeuzevragen over biologie, chemie en fysica
2. een praktische proef.
Tot de praktische proef werden 11 deelnemers toegelaten, nl. degenen die zich het beste plaatsten voor de theoretische proef. Uit deze groep van 11 selecteerde de jury dan 3 laureaten, die samen de Vlaamse ploeg vormden.
De laureaten waren Marco De Bruyne en Johannes Geurs (St.-Aloysiuscollege in Ninove) en Alexander Vandekendelaere (Klein Seminarie - Roeselare)
Het Vlaamse team (brons)
V.l.n.r. Alexander Vandekendelaere, Marco Debruyne en Johannes Geurs
De selectie van het Franstalige team gebeurde via de olympiades natuurwetenschappen.
De drie Franstalige laureaten waren Orianne Bastin (Athénée Royal Paul Delvaux in Ukkel), Aurélien Marion(Lycée Communal Emile Jacqmain in Brussel) en Clémence Pleyers (Athénée Royal van Visé):
Het Franstalige team (zilver)
V.l.n.r. Aurélien Marion, Orianne Bastin en Clémence Pleyers
DE TESTEN
Test 1 had als thema "Zijde". Eerst dienden de leerlingen de massa moerbeibladeren te bepalen, die een rups gedurende haar leven nodig heeft. Daarvoor dienden ze eerst de hoeveelheid eiwitten te bepalen in één rups en in één moerbeiblad. Vervolgens dienden de leerlingen de mechanische eigenschappen van een zijdedraad te vergelijken met een nylondraad. Deze laatste moesten ze eerst synthetiseren.
Test 1 (pdf)
Test 2 had als titel "Fruit, sapjes en voedsel". Via een eerste proef dienden de leerlingen het gehalte aan vitamine C te bepalen in een zekere hoeveelheid fruitsap. Vervolgens moesten de deelnemers m.b.v. foto's en microscopische observatie pectinase-producerende micro-organismen identificeren. Dit pectinase wordt gebruikt om de viscositeit van vruchtensappen te beïnvloeden. Via een laatste experiment dienden de leerlingen de hoeveelheid pectinase te bepalen, die geproduceerd werd door een microbiële cultuur.
Test 2 (pdf)
RESULTATEN
Met 75 % behaalden de Vlamingen zeer verdienstelijk brons (op enkele punten van een zilveren medaille); met 83 % zat de Franstalige ploeg wel goed en zij mochten verdiend met zilver naar huis.
Olympiade-trofee & Gouden medaille: Tsjechië (Team A)
BEELDMATERIAAL
• Film van de olympiadeweek
• De Spaanse organisatoren zorgden voor blog, waar dagelijks verslag werd uitgebracht van de diverse activiteiten. Je kan hier terecht voor heel wat foto's.
2010 / Göteborg - Zweden
EUSO 2010 (Directeur Anne-Sofie Martensson)
Opnieuw zilver en brons voor België
Op de achtste EUSO , gehouden van 11 t/m 16 april in Göteborg (Zweden), hebben de Belgische teams prachtig gepresteerd. Het Vlaamse team behaalde verdienstelijk brons en het Franstalige team deed het zelfs nog beter en behaalde zilver.
De Vlaamse ploeg
Bronzen medaille
De Franstalige ploeg
Zilveren medaille
Dit jaar deden 20 landen met 40 teams (van telkens drie deelnemers) mee, nl. België, Bulgarije, Cyprus, Denemarken, Duitsland, Griekenland, Hongarije, Ierland, Litouwen, Luxemburg, Nederland, Oostenrijk, Portugal, Roemenië, Slowakije, Slovenië, Spanje, Tsjechië, Verenigd Koninkrijk en Zweden. Het Tsjechische team eindigde op de eerste plaats.
DE OPDRACHTEN
Zoals steeds kregen de deelnemers twee reeksen opdrachten die ze in groep dienden te verwerken. De Zweden hadden de taken mooi verpakt in twee verhalen; het eerste ging over een alien die op aarde terecht komt in een zoektocht naar water als energiebron, en het tweede was een echte 'whodunit'.
We kunnen de twee opdrachten als volgt samenvatten:
Taak 1: Bepaal de kwaliteit van drinkwater door onderzoek te doen naar het dauwpunt, de relatieve vochtigheid, de viscositeit, de oppervlaktespanning en de hardheid ervan.
Taak 2: Vind de dader in een moordzaak door kwalitatief en kwantitatief forensisch onderzoek te doen: biologisch (pollenanalyse), chemisch (vergif concentratie in het bloed bepalen) en fysisch (uit de temperatuur van het lijk het moment van overlijden vaststellen).
Indien je dit wenst, kan je de (vertaalde) opdrachten in pdf downloaden door op onderstaande links te klikken
TAAK 1: opdrachten
TAAK 1: antwoordbladen
TAAK 2: opdrachten
TAAK 2: antwoordbladen
BEELDMATERIAAL
Je kan hier een film bekijken over de olympiadeweek
2011 / Pardubice en Hradec Králové - Tsjechië
EUSO 2011 (Directeur Jiri Veverka)
Weerom zilver en brons!
Net als de vorige jaren hebben de Belgische teams weer een prachtige prestatie neergezet op de negende editie van de Europese wetenschapsolympiade. Deze ging door van 10 t.e.m. 16 april aan de universiteiten van Pardubice en Hradec Králové. Dit jaar behaalde het Vlaamse team zilver en het Franstalig team brons.
HET VLAAMSE TEAM (Zilver)
Vlnr. Robin Jonckheere (Klein Seminarie Roeselare), Jeroen Vanderstukken (Sint-Martinusscholen Herk-de-Stad)
en Astrid Vernemmen (Ursulinen Mechelen)
Aan de olympiade namen 20 landen met 40 teams (van telkens drie deelnemers) deel, nl. België, Bulgarije, Cyprus, Denemarken, Duitsland, Estland, Griekenland, Hongarije, Ierland, Litouwen, Luxemburg, Nederland, Oostenrijk, Portugal, Roemenië, Slowakije, Slovenië, Spanje, Tsjechië en Zweden. Het Hongaarse team eindigde op de eerste plaats.
Zij deden praktisch onderzoek en dienden problemen op te lossen die biologische, natuurkundige en scheikundige elementen bevatten. Naast kennis en praktische vaardigheden zijn het onderling samenwerken en het verdelen van taken belangrijke aspecten bij deze wedstrijd. Dit jaar kregen de deelnemers de volgende opdrachten:
Taak 1: "Onderzoek in verband met de bereiding van bier uit suiker". Gekeken werd o.a. naar de alcoholtolerantie van bakkersgist, het suikergehalte van het gebrouwen bier en de sterkte van het bier in relatie tot de dichtheid ervan.
TAAK 1: opdrachten (pdf)
TAAK 1: antwoordbladen (pdf)
TAAK 1: modeloplossing - partim (pdf)
Taak 2: "Analyse van werking en productie van contactlenzen". Onderzocht werd o.a. hoe de lenssterkte afhangt van de brekingsindex en de afmetingen van de lens, hoe de bouw van de contactlens aansluit bij de vorm en de samenstelling van het hoornvlies en hoe het productieproces chemisch gevolgd kan worden.
TAAK 2: opdrachten (pdf)
TAAK 2: antwoordbladen (pdf)
Uitleg bij de optische bank uit taak 2
Taak 2: modeloplossing - (pdf)
BEELDMATERIAAL
Klik HIER om deze week a.d.h.v. een video te herbeleven.
DE BELGISCHE PLOEG
Eerste rij v.l.n.r. David Gaspard (Fr.), Robbyn Rayée (Fr.), Hadrien Desmecht (Fr.), Astrid Vernemmen (Vl.), Jeroen Vanderstukken (Vl.), Robin Jonckheere (Vl.)
Tweede rij v.l.n.r. Roosje Van den Driessche (fysica), Victor Rasquin (country coordinator), Louis De Vos (biologie) en Danièle Guillaume (chemie)
2012 / Vilnius - Litouwen
EUSO 2012 (Directeur Paulius L. Tamosiunas)
Zilver en brons voor België!
Net als de vorige jaren hebben de Belgische teams zich ook nu weer onderscheiden op de tiende editie van de Europese wetenschapsolympiade. Deze ging door van 22 t/m 29 april aan de universiteit van Vilnius (Litouwen), een eerbiedwaardige Alma Mater die werd opgericht in 1579.
De olympiade had als thema 'Strive for the best and achieve it' en stond onder de hoge bescherming van de voormalige Litouwse president Valdas Adamkus. Het was ook hij die, samen met de president van de Akademie van Wetenschappen, de medailles uitreikte tijdens de plechtigheid in het gebouw van de Litouwse Academie voor Wetenschappen.
Het Vlaamse team, bestaande uit Elias Vanhaverbeke (Sint-Vicentiuscollege Ieper), Diederick Van Hove (Sint-Franciscusinstituut Brakel) en Tijl Vandevyvere (Sint-Lodewijkscollege Brugge) behaalde zilver, terwijl de Franstalige ploeg brons behaalde. Dit is een zeer goed resultaat gezien het hoge niveau van de opdrachten.
Het doel van deze wedstrijd is leerlingen te enthousiasmeren voor natuurwetenschappen en technologie en uit te dagen om het beste uit zichzelf te halen. Ook wil men via deze olympiade de leerlingen in contact brengen met leerlingen van andere Europese landen.
HET VLAAMSE TEAM (Zilver)
Vlnr. Tijl Vandevyvere, Elias Vanhaverbeke en Diederick Van Hove
Dit jaar deden 22 landen van de E.U. met 44 teams mee. Een team uit Estland eindigde op de eerste plaats en behaalde niet alleen goud, maar ook de kristallen wisselbeker.
De deelnemers aan de EUSO zijn maximaal 17 jaar oud. In teams van drie personen verrichten zij praktisch onderzoek en lossen zij problemen op die biologische, natuurkundige en scheikundige elementen bevatten. Naast kennis en praktische vaardigheden zijn het onderling samenwerken en het verdelen van taken belangrijke aspecten bij deze wedstrijd.
De deelnemers kregen de volgende opdrachten:
Taak 1: Onderzoeken van de kwaliteit van barnsteen, het 'goud van de Baltische staten'. De leerlingen bepaalden de waarde van stukjes barnsteen aan de hand van de determinatie van ingesloten insecten, de dichtheid met behulp van verschillende zoutoplossingen, de kleur en kleurintensiteit van amber door gebruik te maken van diverse technieken zoals colorimetrie, dunnelaag- en kolomchromatografie.
Taak 1: opdrachten (pdf)
Taak 1: antwoordbladen (pdf)
Taak 1: modelantwoorden (pdf)
Taak 1: determinatietabel
Taak 2: Onderzoek van systemen voor de productie van zuurstof in capsules voor ruimtemissies. Het huidige systeem waarbij de lucht in de capsule gezuiverd wordt van koolstofdioxide en voorzien wordt van zuurstof door middel van luchtfilters met een mengsel van natriumperoxide en actieve kool, werd vergeleken met een alternatief systeem gebaseerd op fotosynthese van eencellige algen. Hieruit moesten de leerlingen besluiten wat, gezien het gewicht van deze systemen, de beste oplossing is voor de zuurstofvoorziening van de astronauten in de toekomst.
Taak 2: opdrachten (pdf)
Taak 2: antwoordbladen (pdf)
Taak 2: modelantwoorden (pdf)
Taak 2: appendix1
Taak 2: appendix 2
DE BELGISCHE PLOEG
Eerste rij v.l.n.r.: Elias Vanhaverbeke (Vl.) en Joseph Jorssen (Fr.)
Middelste rij: Martin Fonder (Fr.), Diederick Van Hove (Vl.), Tijl Vandevyvere (Vl.) en MathieuWillemet (Fr.)
Achterste rij: Victor Rasquin (Country coordinator), Rik Hostyn (Fysica), Louis De Vos (Biologie) en Léonard Hockx (Chemie)
2013 / Luxemburg - G.H. Luxemburg
EUSO 2013 (Directeur Jeff Kohnen)
Opnieuw zilver en brons voor België!
De elfde editie van de Europese wetenschapsolympiade werd gehouden van 17 t/m 24 maart aan de universiteit van Luxemburg. De olympiade had als thema 'Time for more science, friendship, knowledge and teamwork'.
Dit jaar schreven zich 26 landen in voor het evenement en 44 teams namen het tegen elkaar op.
De deelnemers, die maximaal 17 jaar oud zijn, verrichten in teams van drie personen praktisch onderzoek en lossen problemen op die biologische, natuurkundige en scheikundige onderdelen bevatten. Ditmaal gingen de problemen over de toepassing van silicium bij zonnecellen en het onderzoek naar hernieuwbare energiebronnen, meer speciaal de productie van methaangas door runderen.
Een team uit Duitsland eindigde op de eerste plaats en een zilveren medaille ging naar de Vlaamse ploeg, die met een eindresultaat van 70% een zeer verdienstelijke prestatie neerzette. Het team bestond uit Wouter Engelen (Sint-Albertuscollege Haasrode), Robin Verhoeven ( Sint-Jan Bergmansinstituut Zonhoven) en Alexis Warnier (Koninklijk Atheneum Etterbeek). Hun Franstalige collega’s behaalden brons.
De prijzen werden uitgereikt door ZKH de Erfgroothertog Guillaume van Luxemburg, premier Jean-Claude Juncker en de minister van onderwijs Mady Delvaux-Stehres.
DE BELGISCHE PLOEG
Vlnr. Franstalig Team: Louis De Vos (mentor biologie), Léonard Hockx (mentor chemie ), Nathan Greffe (Athénée Royal Air Pur - Seraing), Salomée Desmecht (Athénée Royal - Chênée) en Pieter Cardinael (Athénée Royal Arlon)
Vlaams team: Alexis Warnier (Koninklijk Atheneum - Etterbeek), Robin Verhoeven (Sint-Jan Bergmansinstituut - Zonhoven), Wouter Engelen (Sint-Albertuscollege - Haasrode), Rik Hostyn (mentor fysica) en Victor Rasquin (coördinator en mentor chemie + biologie)
DE TAKEN
Dit jaar kregen de deelnemers de volgende opdrachten:
Taak 1: De leerlingen bepaalden het vermogen en het rendement van zonnecellen, maten de kwaliteit van mineraal- en kraanwater met behulp van fotospectrometrie en identificeerden met behulp van microscoop en geografische identificatietabellen enkele diatomeeënsoorten die in Luxemburgse rivieren voorkomen.
Taak 1: opdrachten
Taak 1: antwoordbladen
Taak 1: modelantwoorden
Taak 1: determinatietabel
Taak 2: Onderzoek van systemen voor de productie van zuurstof in capsules voor ruimtemissies. Het huidige systeem waarbij de lucht in de capsule gezuiverd wordt van koolstofdioxide en voorzien wordt van zuurstofgas door middel van luchtfilters met een mengsel van natriumperoxide en actieve kool, werd vergeleken met een alternatief systeem gebaseerd op fotosynthese van eencellige algen. Hieruit moesten de leerlingen besluiten wat, gezien het gewicht van deze systemen, de beste oplossing is voor de toekomstige zuurstofgasvoorziening van de astronauten.
Taak 2: opdrachten
Taak 2: antwoordbladen
Taak 2: modelantwoorden
Taak 2: appendix1
Taak 2: appendix 2
BEELDMATERIAAL
• De organisatoren hebben een volledig verslag met talrijke foto's geplaatst op Facebook
• Op Vimeo vind je een filmpje, dat je enkele impressies geeft van de olympiadeweek.
2014 / Athene - Griekenland
EUSO 2014 (Directeur Kostas Kampouris)
Brons voor België in Athene
De twaalfde Europese wetenschapsolympiade ging door van 30 maart t/m 6 april aan de vermaarde National Technical University of Athens (NTUA). De olympiade had als thema 'Together we are one'. Er namen niet minder dan 50 teams uit 25 landen van de E.U. aan deel.
Een Hongaars team eindigde op de eerste plaats; de twee Belgische teams behaalden elk verdienstelijk brons.
Team A (Vlaanderen)
Goedele Luyten (OLV-presentatie, St.-Niklaas)
Karel Van den Borre (St.-Jozefinstituut, Ternat)
Tim Van Erum (Erasmus@theneum, De Pinte)
Team B (Franstaligen)
Caroline Leclercq (St.-Hadelin, Visé)
Tom Rousseaux (Institut St.-Louis, Namur)
Frédéric Sabot (Athénée Royal René Magritte, Lessines)
De Belgische ploeg
Tom Rousseaux, Karel Van den Borre, Eleni Neoptolemou (gids), Léonard Hockx (mentor chemie Fr.), Victor Rasquin (coördinator; mentor chemie + biologie Vl.), Caroline Leclercq, Tim van Erum, Goedele Luyten, Frédéric Sabot, Louis De Vos (mentor biologie fFr.), Rik Hostyn (mentor fysica Vl.en Fr.)
DE TAKEN
Twee praktische opdrachten dienden telkens in groepen van drie opgelost te worden. De deelnemers spraken onderling af wie welk onderdeel voor zijn of haar rekening zou nemen. Bij problemen mochten ze steeds onderling overleggen. Elke proef bevatte zowel biologische als chemische en fysische elementen.
Opdracht 1:
Onderzoek over olijfbomen en olijfolie. De deelnemers bestudeerden de waterhuishouding van olijfbomen en onderzochten via welke aanpassingen zij kunnen gedijen in het droge en hete Griekse klimaat. Ze kregen vragen i.v.m. de oxidatieverschijnselen die leiden tot het ranzig worden van olie en bepaalden de kwaliteit van de olie via het meten van brekingsindex en viscositeit
Taak 1: opdrachten (pdf)
Taak 1: antwoordbladen (pdf)
Opdracht 2:
De leerlingen bestudeerden de productie van biodiesel door algen. Hierbij onderzochten ze de invloed van de concentratie van koolzuurgas en natriumchloride op de algengroei. Verder moesten ze steenzout zuiveren via herkristallisatie en dienden ze zoutconcentraties te bepalen door het meten van het geleidingsvermogen.
Taak 2: opdrachten (pdf)
Taak 2: antwoordbladen (pdf)
Het Vlaamse team bij het begin van een opdracht
CULTURELE EN SOCIALE ACTIVITEITEN
Naast de eigenlijke olympiade voorziet het gastland steeds in een uitgebreid cultureel programma en worden via allerhande sociale activiteiten de banden tussen de deelnemende landen aangehaald. Zo bezochten de leerlingen o.a. 's werelds grootste digitale planetarium, de Acropolis en het Dionysiou-museum. Verder kregen ze een rondleiding in een olieraffinaderij in het kuststadje Elefsina en was er een uitstap naar Olympia, de bakermat van de Olympische Spelen.
Een kiekje van de leerlingen samen met hun gids (links)
2015 / Klagenfurt - Oostenrijk
EUSO 2015 (Directeur Peter Holub)
Zilver en brons voor België!
Van 26 april t/m 3 mei was Oostenrijk het gastland voor de dertiende Europese wetenschapsolympiade met als thema ‘Keep calm and Science on’. De wedstrijd ging door aan de Universiteit van Karinthië in Klagenfurt. Dit jaar namen 25 van de 28 EU-landen het tegen elkaar op met telkens twee ploegen van 3 deelnemers.
Uitstekend resultaat
België werd vertegenwoordigd door een Vlaams en een Franstalig team. Het Vlaamse team, dat bestond uit Lukas Devos (Sint-Hendrik Deinze), Pieter Pas (OLV van Lourdescollege Edegem) en Yannick Ureel (Erasmus@ theneum De Pinte) behaalde zilver. Het Franstalige team, dat bestond uit Olivier Chabot (K.A. Borgworm), Cyrille Kervyn de Marcke ten Driessche (K.A. Aarlen) en Aleksandra Stojek (Sint-Michielscollege Brussel) behaalde brons. Een Duits team eindigde op de eerste plaats.
De hoofdprijzen werden uitgereikt door de gouverneur van Karinthië, Peter Kaiser.
DE BELGISCHE PLOEG
Achterste rij: Bernadette Hendrickx (mentor fysica), Cyrille Kervyn (Fr.), Pieter Pas (Vl.), Lukas Devos (Vl.), Yannick Ureel (Fr.), Louis De Vos (mentor chemie), Aleksandra Stojek (Fr.) en Victor Rasquin (coördinator + mentor biologie en chemie)
Vooraan: Olivier Chabot en Léonard Hocks (mentor chemie)
DE TAKEN
Dit jaar bestond de competitie uit volgende twee opdrachten:
Opdracht 1:
Onderzoek i.v.m. energiecentrales. De efficiëntie van duurzame alternatieven voor opwekking, tijdelijke opslag en gebruik van energie werden met elkaar vergeleken. Hierbij werd een windkrachtcentrale gecombineerd met een waterkracht- of een Power-to-Gascentrale vergeleken. In de centrale wordt via elektrolyse van water eerst waterstofgas geproduceerd en vervolgens met een brandstofcel weer omgezet in elektriciteit. Het rendement van de centrales werd bepaald met schaalmodellen. Bovendien werden de ecologische effecten van de bouw van de centrales op de lokale waterkwaliteit en op een populatie zeldzame zoetwaterkreeften bestudeerd.
Taak 1: opdrachten (doc)
Taak 1: antwoordbladen (doc)
Taak 1: modelantwoorden (partim)
Taak 1: bijlage 1
Taak 1: bijlage 2
Taak 1: bijlage 3
Taak 1: bijlage 4
Opdracht 2:
Onderzoek naar een kunstvervalsing. De leerlingen onderzochten een gestolen en vervalst schilderij op samenstelling van de gebruikte verf, opbouw van het canvas en sporen afkomstig van de omgeving van het atelier waarin het schilderij gemaakt was. Met de resultaten dienden ze te bepalen in welk atelier de vervalsing gemaakt werd.
De leerlingen maakten tijdens de opdrachten gebruik van een heel gamma aan onderzoekstechnieken zoals optische rotatie, buiging en interferentie van licht, chromatografie, spectroscopische technieken en determinatietabellen.
Taak 2: opdrachten (doc)
Taak 2: antwoordbladen (doc)
Taak 2: modelantwoorden (partim)
Taak 2: bijlage 1
Taak 2: bijlage 2
CULTURELE EN SOCIALE ACTIVITEITEN
Naast het wedstrijdelement werd ook voorzien in een gevarieerd sociaal en cultureel programma. Zo bezochten de leerlingen onder andere de Pyramidekogel (een 72 meter hoge uitkijktoren) met een unieke houten constructie, één van Oostenrijks grootste waterkrachtcentrales en de indrukwekkende grotten van Škocjan in Slovenië.
Uniek was de Olympische avond waarop de leerlingen hun fysieke krachten konden meten met meervoudig olympisch en wereldkampioen schansspringen Thomas Morgenstern. Verder was er genoeg tijd voorzien voor ontspanning en sightseeing in Klagenfurt en op de Wörthersee.
Een HD-film over de olympiadeweek kan je HIER bekijken.
2016 / Tartu - Estland
EUSO 2016 (Directeur Karin Hellat)
Tweemaal brons voor België
De veertiende EUSO (European Union Science Olympiad) werd gehouden van 7 t/m 14 mei aan de Universiteit van Tartu in Estland. De olympiade had als thema 'There is Chemistry between Physics and Biology' en werd geopend door Mart Laidmets van het Ministerie van Onderwijs en Onderzoek. Studenten van de Kunstacademie van Tallinn zorgden voor een gesmaakte rode draad doorheen de openingsceremonie. Aan de olympiade namen 48 teams uit 23 E.U.-landen deel. Elk team bestond uit 3 leerlingen, die de kleuren van hun gastland moesten verdedigen in de disciplines chemie, biologie en fysica.
Puik resultaat voor de twee Belgische ploegen
Zowel het Vlaamse team als het Franstalige behaalden verdienstelijk brons. Hun prestatie is meer dan lovenswaardig, zeker gezien de moeilijkheidsgraad van de opdrachten en de zeer beperkte labo-ervaring van de deelnemers. Het Vlaamse team bestond uit Gust Popelier (Erasmus-Atheneum / De Pinte), Alex Willems (Spectrumcollege OHvM / Lummen) en Daniël Withoeck (Erasmus-Atheneum / Deinze).
Lionel Mozin (Collège St. Hadelin / Visé), Nicolas Rotheudt (Athénée Royal de Liège) en Tom Winandy (SC St-Benoît & St.-Servais / Liège) vormden het Franstalige team.
DE TWEE BELGISCHE TEAMS
v.l.n.r. Alex Willems, Gust Popelier en Daniël Withoeck (Vlaanderen)
Nicolas Rotheudt, Lionel Mozin en Tom Winandy (Franstaligen)
en de niet zo onaardige Estlandse gids Anna
De eerste plaats ging naar een Duits team. De prijzen werden uitgereikt door de president van de Estlandse Academie van Wetenschappen, Tarmo Soomere. Volgens hem is het zonder wetenschappen onmogelijk een leefbare toekomst op te bouwen.
Doel van de wedstrijd: haal het beste uit jezelf en werk als één team
Via de EUSO wil men niet alleen leerlingen enthousiasmeren voor natuurwetenschappen en technologie, maar ze ook uitdagen het beste van zichzelf te geven en de gelegenheid bieden hun mogelijkheden te toetsen aan die van gelijkgestemde leerlingen uit andere Europese landen. Behalve kennis en praktische vaardigheden zijn het onderling samenwerken en het verdelen van taken belangrijke aspecten van deze wedstrijd. De deelnemers zijn maximaal 17 jaar oud.
De opdrachten
Dit jaar kregen de teams twee opdrachten:
• Onderzoek over melk en kaasbereiding. Melk is een colloïdale oplossing die eiwitten, vetten en koolhydraten bevat. De grootte van de vetdruppeltjes en van caseïnemicellen werd bepaald met verschillende lichtverstrooiïngstechnieken en de hoeveelheid melksuiker werd met een jodometrische titratie bepaald. Verder maakten de leerlingen zelf kaas en leerden ze over de achterliggende biochemische en biofysische principes hiervan. Tot slot moesten ze advies geven over de geschiktheid van de door hen gebruikte melk voor het ontwikkelen van melkdrankjes voor mensen met een allergie voor lactose, caseïne of bepaalde antibiotica.
Taak 1: opdrachten (docx)
Taak 1: antwoordbladen (docx)
Taak 1: modelantwoorden (docx)
Taak 1: Excelbestand bij vraag A.1.3 (xlsx)
Taak 1: Excelbestand bij vraag A.2.2 (xlsx)
• Onderzoek over batterijen en microbiële brandstofcellen. De leerlingen dienden zelf aluminium-luchtbatterijen met koolstofelektrodes te bouwen. Deze batterijen werden vervolgens gebruikt om modelauto’s aan te drijven en te kijken wie in een race de grootste snelheid kon halen en wie het verste kon komen. Van de microbiële brandstofcel bepaalden de leerlingen het rendement en zochten ze uit welk type bacterie verantwoordelijk was voor het functioneren van de brandstofcel.
Taak 2: opdrachten (docx)
Taak 2: antwoordbladen (docx)
Taak 2: modelantwoorden (docx)
Taak 2: Excelbestand bij vraag B.1.5. (xlsx)
Taak 2: Excelbestand bij vraag B.2.1. (xlsx)
Sociaal en cultureel programma
Naast het wedstrijdelement was er veel aandacht voor sport, cultuur en natuur. Zo gingen de leerlingen kanoën en wandelen in de moerassen van Soomaa Rahvuspark, een groot natuurreservaat, dat we wat kunnen vergelijken met onze Hoge Venen en dat jaarlijks niet vier maar liefst víjf seizoenen kent. Ze bezochten ook het nationale luchtvaartmuseum, een openluchtmuseum (genre Bokrijk) en diverse wetenschappelijke musea. Daarnaast was er genoeg tijd voorzien voor ontspanning, het bezichtigen van Tartu - de op één na oudste universiteitsstad van de Baltische staten - en het verkennen van de Estse hoofdstad Tallinn. Op het Tamme Gymnasium in Tartu werden de leerlingen vergast op een sfeervolle muziekavond en een rits van activiteiten.
Beeldmateriaal
Klik HIER voor foto’s en video van de olympiadeweek
2017 / Kopenhagen - Denemarken
EUSO 2017 (Directeur Hans Marker)
Twee bronzen medailles voor België
Zowel het Vlaamse als het Franstalige team behaalden een bronzen medaille op de vijftiende editie van de Europese wetenschapsolympiade. Deze wetenschapsolympiade, waar 48 teams uit 24 E.U.-landen het tegen elkaar opnamen, ging door in Kopenhagen van 7 t.e.m. 14 mei.
Uitstekend resultaat voor België
Ieder deelnemend land werd vertegenwoordigd door twee teams van 3 deelnemers. België vaardigde een Vlaams en een Franstalig team af. De Vlaamse vertegenwoordigers waren Thijs Paelmans (K.A.-Voskenslaan/Gent), Brent Nissens (St.-Barbara/Gent) en Toon De Prins ((Heilig Hartcollege/Heist-op-den-Berg. De Franstaligen werden vertegenwoordigd door Adrien Arbalestrier (Athénée Royal Nestor Outer/Virton), Thomas Rosseel (Collège Saint-Pierre/Jette) en Thomas Vray (Athénée Royal/Auderghem).
De voltallige Belgische ploeg
V.l.n.r. Thomas Rosseel (Collège St.-Pierre/Jette), Alexandre Arbalestrier (Athénée Royal Nestor Outer/Virton), Thomas Vray (Athénée Royal/Auderghem), Alexandre Marée (mentor chemie), Thijs Paelmans (Kon. Atheneum-Voskenslaan/Gent), Victor Rasquin (mentor chemie + biologie) , Brent Nissens (St.-Barbaracollege/Gent), Louis De Vos (mentor biologie), Toon De Prins (Heilig Hartcollege/Heist-op-den-Berg), Bernadette Hendrickx (mentor fysica), Jacob Andersen (Deense studentengids).
Eén van de Hongaarse teams eindigde op de eerste plaats.
De prijzen werden uitgereikt door ZKH prins Joachim van Denemarken en minister van Onderwijs Merete Riisager. Beiden beklemtoonden het belang voor de mensheid van wetenschappelijke geletterdheid en waren vol lof voor de inzet en prestaties van de deelnemers.
Hans Marker, president van de 15e EUSO, herinnerde aan de onlangs gehouden 'March for Science' en brak een lans voor deelname aan het publieke debat op grond van 'harde feiten, goed onderzoek en betrouwbare gegevens'.
De eigenlijke wedstrijd
De eigenlijke wedstrijd bestond uit twee opdrachten.
De eerste opdracht had als thema ‘IJS’ .
De leerlingen onderzochten échte, in Groenland geboorde ijskernen om klimaatveranderingen te bestuderen en een verband te leggen met de gemiddelde temperatuur in het verleden en de gevolgen voor het smelten van de Groenlandse ijskap en de stijging van de zeespiegel. Ze bepaalden daarvoor de dichtheid van de ijskernen en de ouderdom van de verschillende lagen met isotoopanalyse en laserspectrometrie. Door koper- en zinkgehaltes in een bepaalde laag van een ijskern te bepalen, toonden de leerlingen het verband aan met een uitbarsting van de Lakivulkaan op IJsland in 1783.
Taak 1
T1 - Bijlage_A1
T1 - Bijlage_A2
T1 - Bijlage B
T1 - Bijlage C
Antwoordblad taak 1
Modeloplossing taak 1
De Vlaamse ploeg aan het werk.
Door gelelektroforese van DNA-fragmenten van planten uit de onderste laag van de ijskernen werd bepaald welke planten er er in Groenland voorkwamen vóór het ontstaan van de ijskap. Zo kon een verband gelegd worden met het toen heersend klimaat.
De tweede opdracht had als thema ‘OCEAAN’
en ging o.a. over het efficiënt kweken van vis. De vissen werden gevoederd met éénoogkreeftjes die op hun beurt gevoederd werden met algen. Hiervoor onderzochten de leerlingen de invloed van verschillende golflengtes van licht op de algenproductie in een fotobioreactor. Ook werd nagegaan hoe afvalwater gebruikt kan worden als ammonium- en fosfaatbron voor de voeding van algen, met als bijkomend voordeel dat het afvalwater op die manier gezuiverd wordt. Door analyse van videopnames van de vluchtbewegingen van de éénoogkreeftjes werd tenslotte uitgezocht welke soort kreeftjes het best gebruikt kan worden als visvoer. Kreeftjes die minder snel wegvluchten zijn immers meer geschikt als visvoer.
Taak 2
Bijlage 1 taak 2
Bijlage 2 taak 2
Antwoordblad taak 2
Modeloplossing taak 2
RANDACTIVITEITEN
Naast de eigenlijke wedstrijd was er veel aandacht voor sport, cultuur en natuur. Zo deden de deelnemers talrijke uitstappen en kregen ze ruimschoots de gelegenheid om contacten te leggen met jongeren uit andere landen van de E.U.
HIER vind je een film van het gebeuren.
2018 / Ljubljana - Slovenië
EUSO 2018 (Directeur Katja Stopar)
Zilver en brons voor België
Dit jaar was Slovenië het gastland voor de zestiende European Union Science Olympiad (EUSO). Deze ging door in Ljubljana van 28 april t.e.m. 5 mei. Aan deze wetenschapsolympiade namen 50 teams - afkomstig uit 25 landen van de E.U. – deel.
Uitstekend resultaat
Ieder deelnemend land werd vertegenwoordigd door twee teams van 3 deelnemers. België vaardigde een Vlaams en een Franstalig team af. De Vlaamse vertegenwoordigers waren Ward Bruyndonckx (kOsh/Herentals), Siegfried Lein (St.-Aloysiuscollege/Menen) en Willem Vanmoerkerke (Virga Jessecollege-Hasselt).
De Franstaligen werden vertegenwoordigd door Elliott Denis (Ecole Européenne I/Bruxelles), Arnaud Gérain (Collège du Christ-Roi/Ottignies) en Manon Lenoir (Athénée Royal/Namur). Het Franstalige team behaalde brons en het Vlaamse team ging met een zilveren medaille naar huis.
De Belgische delegatie
V.l.n.r.: Marc Debusschere (fysica), Willem Vanmoerkerke, Louis De Vos (biologie), Siegfried Lein, Alexandre Marée (chimie), Ward Bruyndonckx , Victor Rasquin (coördinator voor België / chemie + biologie), Marion Lenoir, Elliott Denis en Arnaud Gérain.
Doel van de olympiade
Het doel van de Europese wetenschapsolympiade is leerlingen extra te motiveren voor natuurwetenschappen en technologie, ze uit te dagen het beste uit zichzelf te halen en ze in contact te brengen met gelijkgestemde leerlingen uit andere Europese landen. Tijdens de wedstrijd dienen de deelnemers niet alleen een beroep te doen op hun kennis en praktische vaardigheden, maar moeten ze ook intensief samenwerken. Via geïntegreerde opdrachten leren ze ook de samenhang tussen de diverse wetenschappen beter in te zien. De deelnemers mogen niet ouder zijn dan 17 jaar tijdens het jaar van de deelname. In teams van drie verrichten zij praktisch onderzoek en lossen zij samen problemen op die biologische, natuurkundige en scheikundige aspecten bevatten.
De eigenlijke wedstrijd
Het algemene thema van deze olympiade was ‘WIJN’. Uitgaand van dit thema kregen de deelnemers een aantal practica uit te voeren, die gegroepeerd werden in twee taken.
In een eerste opdracht onderzochten ze via dunnelaagchromatografie de pigmenten in druivenbladeren en dienden ze via spectrofotometrische methodes te achterhalen, van welke wijnstreek een bepaalde wijn afkomstig was.
Taak 1
T1 - Bijlage_A
T1 - Bijlage_C
Antwoordblad taak 1
Modeloplossing taak 1
Algemene informatie
In een tweede opdracht dienden ze dan weer te bepalen welke insectensoort verantwoordelijk was voor de bruinverkleuring van bepaalde druiven, welke de zuurtegraad was van een onbekende wijnsoort en moesten ze via specifieke technieken de viscositeit van de aangeboden wijn te bepalen.
Taak 2
Bijlage A taak 2
Bijlage C taak 2
Antwoordblad taak 2
Modeloplossing taak 2
Algemene informatie
Zoals het een olympiade betaamt, waren de opdrachten niet voor de poes en dienden de kandidaten alles uit de kast te halen om hun expertise en kennis te bewijzen. De resultaten van de Belgische deelnemers tonen aan dat ze hier wonderwel zijn in geslaagd.
Randactiviteiten
Naast de eigenlijke wedstrijd was er veel aandacht voor sport, cultuur en natuur. Zo deden de deelnemers talrijke uitstappen en kregen ze ruimschoots de gelegenheid om contacten te leggen met jongeren uit andere landen van de E.U.
Beeldmateriaal
Een reeks foto's van het gebeuren, evenals een video van de openings- en slotceremonie vind je op de Sloveense website.
Voor een video over de olympiadeweek kan je terecht op Vimeo
2019 / Almada - Portugal
EUSO 2019 (Directeur Isaura de Jesus Vieira)
Zilver en brons voor België!
In 2019 was Portugal het gastland voor de zeventiende Europese wetenschapsolympiade, die doorging in Lissabon van 4 t.e.m. 11 mei. Aan deze wetenschapsolympiade namen 50 teams, afkomstig uit 24 landen van de E.U., deel.
Puike prestatie
Ieder deelnemend land werd vertegenwoordigd door twee teams van 3 deelnemers. Zo vaardigde België een Vlaams en een Franstalig team af. De Vlaamse vertegenwoordigers waren Wout Kerkaert (’t Saam/Diksmuide), Jan Livens (Vita et Pax College/Schoten) en Quinten Luyten (OLV-Presentatie/Sint-Niklaas). De Franstaligen werden vertegenwoordigd door Sophie Lequeu (Collège Saint-Julien/Ath) en Zipora Stober (Athénée Royal/Arlon) en Marie Toussaint (Athénée Royal/Namur). Het Franstalige team behaalde brons en het Vlaamse team ging met een zilveren medaille naar huis. De eerste plaats ging naar een Duits team.
De prijzen werden uitgereikt door de minister van Onderwijs, Tiago Brandao Rodrigues, die zelf ook een wetenschapper is. Volgens de minister is de kennis van natuurwetenschappen en technologie essentieel in de strijd tegen ‘Fake News’ en voor het behoud van een democratisch Europa.
De Belgische delegatie
v.l.n.r. Victor Rasquin (Coördinator en mentor biologie + chemie / Vl.), Wout Kerkaert (Vl.), Quinten Luyten (Vl.), Louis De Vos (mentor biologie / Fr.), Zipora Stober (Fr.), Alexandre Marée (mentor chemie + fysica / Fr.), Sophie Lequeu (Fr.), Marie Toussaint (Fr.), Bernadette Hendrickx (mentor fysica / Vl.), Jan Livens (Vl.)
Doel van de EUSO
Het doel van de EUSO is leerlingen extra te motiveren voor natuurwetenschappen en technologie, ze uit te dagen het beste uit zichzelf te halen en ze in contact te brengen met gelijkgestemde leerlingen uit andere Europese landen. Tijdens de wedstrijd dienen de deelnemers niet alleen een beroep te doen op hun kennis en praktische vaardigheden, maar moeten ze ook intensief samenwerken. Via geïntegreerde opdrachten leren ze ook de samenhang tussen de diverse wetenschappen beter in te zien. De deelnemers mogen niet ouder zijn dan 17 jaar tijdens het jaar van de deelname. In teams van drie verrichten zij praktisch onderzoek en lossen zij samen problemen op die biologische, natuurkundige en scheikundige aspecten bevatten.
De eigenlijke wedstrijd
De eigenlijke wedstrijd bestond uit twee opdrachten.
• Bij de eerste opdracht onderzochten de leerlingen de herkomst en kwaliteit van kurk en de eisen die je eraan moet stellen om er goede stoppen voor wijnflessen van te kunnen maken. Ze ontdekten dat het bederven van wijn, waardoor deze een typische kurkgeur en -smaak krijgt, veroorzaakt wordt door bepaalde schimmels in de kurk. Verder werd gekeken naar de toepassingsmogelijkheden van kurk als isolatiemateriaal.
Taak 1
T1 - Bijlage
Antwoordblad taak 1
Algemene informatie
• Bij de tweede opdracht werd onderzocht hoe in Portugal energie wordt opgewekt met behulp van zeegolven en hoe deze energie kan worden opgeslagen. De leerlingen gebruikten hiervoor een model van een golfgenerator. Ze onderzochten ook welke algen het best geschikt zijn om zware metalen uit afvalwater te halen en welke bacteriën voorkomen op het oppervlak van de generator. Tot slot vergeleken ze het DNA van twee moeilijk te onderscheiden mosselsoorten met behulp van PCR en DNA-gelelektroforese.
Taak 2
Bijlage taak 2
Antwoordblad taak 2
Modeloplossing taak 2
Algemene informatie
Zoals het een olympiade betaamt, waren de opdrachten niet voor de poes en dienden de kandidaten alles uit de kast te halen om hun expertise en kennis te bewijzen. De resultaten van de Belgische deelnemers tonen aan dat ze hier wonderwel zijn in geslaagd.
Randactiviteiten
Naast de eigenlijke wedstrijd was er veel aandacht voor sport, cultuur en natuur. Zo deden de deelnemers talrijke uitstappen en kregen ze ruimschoots de gelegenheid om contacten te leggen met jongeren uit andere landen van de E.U.
Beeldmateriaal
Een video van de olympiadeweek kan je HIER bekijken
2020 / Hrádec Kralové - Tsjechië
2021 / Szeged - Hongarije
De vragen, evenals bepaalde grondstoffen en materialen, werden geleverd door Hongarije, maar de lokale verantwoordelijken moesten instaan voor de praktische realisatie. De talrijke contacten met Hongarije verliepen via mail en Zoom-meetings
De opdrachten met biologische, chemische en fysische inslag draaiden rond twee thema’s ‘Honing’ en ‘Tisza, de blonde rivier’.
TAAK 1
- Opdrachten (pdf)
- Antwoordbladen (pdf)
- Modeloplossingen (Engels - pdf)
- Bijlage: video (mp4) experiment fluorescentie
De tweede grote opdracht had te maken met de Tisza, de rivier die door Szeged stroomt. Zo werd vastgesteld dat door klimatologische wijzigingen Hongarije met toenemende droogte te kampen heeft. Dit vormde aanzet van een onderzoek naar droogteresistente gewassen. Verder dienden de deelnemers de nitrietvervuiling in verschillende watermonsters te bepalen en de mogelijke oorzaken van de vervuiling te bepalen.Ook merkwaardige fysische eigenschappen van korrelige materialen, zoals zand, werden bestudeerd. Zo werd de korrelgrootte van zand onderzocht door laserlicht te zenden door een uitzakkende waterige suspensie.
TAAK 2
- Opdrachten (pdf)
- Antwoordbladen (pdf)
- Modeloplossingen (Engels - pdf)
- Bijlage: video (mp4) experiment sedimentatie
- Bijlage: kaart (pdf) stroomgebied Tisza
De opdrachten waren zeker niet voor de poes en ieder jaar opnieuw staan wij verbaasd over de capaciteiten van onze jongeren (vaak te danken aan een gedreven leerkracht).
België werd vertegenwoordigd door een Vlaams en een Franstalig team. Het Vlaamse team bestond uit Thomas Buysse (K.A. Voskenslaan -Gent), Stef Husken en Arne Van Moere (beiden van het K.A.-Ekeren) en het Franstalige team uit Matteo Deléhouzée (Luik), Louïc Rochet (Froidchapelle) en Vladislav Morozov (Tervuren).
De wedstrijd ging door op 10 en 11 mei aan de VUB-ULB, waar lokalen en labo werden ter beschikking gesteld voor briefing en practica.
De antwoordbladen werden ingescand en gemaild naar de Hongaren, die op 14 mei de resultaten bekend maakten tijdens een gestreamde slotceremonie. Zo kon iedereen in een veilige omgeving de proclamatie volgen. Het was op die manier dat beide Belgische teams vernamen dat ze zilver behaalden. De kurken konden knallen!
De twee Belgische teams
V.l.n.r. Matteo Deléhouzée, Loïc Rochet, Vladislav Morozov (Franstalig team),
Stef Husken, Arne Van Moere en Thomas Buysse (Vlaams team)
2022 / Hradec Králové (Tsjechië)
België werd vertegenwoordigd door een Vlaams en een Franstalig team. Het Vlaamse team bestond uit Lowie Goossens (Sint-Bavohumaniora, Gent), Michail Ognyanov (K.A. Tervuren) en Tijl Vanneste (Spes Nostra, Kuurne) en het Franstalige uit Romain Cléda (Athénée royal, Namur), Maëlle Fadlallah (Collège Saint-Michel, Gosselies) en Benoît Van Schaftingen (Collège du Christ-Roi, Ottignies-LLN).
De twee Belgische teams
V.l.n.r. Romain Cléda, Maëlle Fadlallah en Benoît Van Schaftingen (Franstalig team),
Lowie Goossens, Tijl Vanneste en Michail Ognyanov (Vlaams team)
Misschien toch maar eens werk maken van het creëren van enkele speciale scholen voor wetenschappelijk begaafden?
Naast de eigenlijke competitie was er ook aandacht voor cultuur en ontspanning, zo vielen ondermeer een bezoek aan de historische site van Kuks, een bezoek aan een lokaal safaripark en een enorm hindernissenparcours zeer in de smaak.
De twee taken en de modeloplossingen kunnen gedownload worden vanaf DEZE PAGINA.
Over EOES
De selectie
Nieuws & media
Selectiecomité EOES Vl.
EOES Vl. is een initiatief van:
Contact
EOES
p.a. Victor Rasquin
Gulden-Vlieslaan 61/0501
8000 Brugge
E-mail: info@eoes.be
Mobiel: +32 472 319 417